Enerji Verimliliği ve Yeşil Mutabakat

2019 yılında sera gazı konsantrasyonları yeni bir zirveye ulaşmış ve karbondioksit oranı sanayi devrimi öncesi seviyelerin % 148’ine, metan % 260’ına ve azot oksit ise % 123’üne ulaşmıştır: Atmosferdeki sera gazı seviyesi rekorlarını getiren insan faaliyetleri ve bunların sonucu ise iklim değişikliğidir (WMO, 2021).

Gezegenin bir yılda ürettiği doğal kaynakları insanların tükettiği gün, yani iktisat diliyle ifade edilirse talebin arzı aştığı gün, Dünya Limit Aşımı Günü olarak ifade edilmektedir. 2021 yılı için Limit Aşımı Günü ise 29 Temmuz olarak belirlenmiştir. Bunun anlamı insanlar (WWF, 2021):

•Dünyanın bir yıl için verdiklerini yedi ay içinde tüketmişler,

• Bir başka ifadeyle 1,7 Dünya varmış gibi davranmışlar,

• Yılın geri kalan beş ayı için 2022’nin kaynaklarını tüketmek durumunda kalmışlar,

• Tüketim hızını ise ‘Limit Aşımı’nın hesaplanmaya başlandığı 1970’lerden bu yana en yüksek seviyeye çıkartmışlardır. Dünya üzerinde kaynakların bu denli hızlı tüketilmesi karşısında bazı önlemler düşünülmüştür. Döngüsel ekonomi modeli, enerji ve doğal kaynakların verimli kullanıldığı, atıkların geri kazanıldığı, çevreye zarar vermeyen, sürdürülebilir gelişmeye katkı sağlayan yeşil ekonomi modeli olarak gündeme gelmiştir. Böylece, ürünlerin üretimi, kullanılması ve atılması süreçlerini (al – yap – at) kapsayan doğrusal ekonomi modeline dayanan ve yaygın olarak kullanılan üretim/ tüketim yapısı yerini, dünyada giderek atığın geri dönüştürülerek yeniden değerlendirildiği, kaynak verimliliğinin temin edildiği ve hammadde maliyetinin azaltıldığı, sürdürülebilir ve yenilikçilik temelli döngüsel ekonomi sistemine bırakmıştır (T.C. Ticaret Bakanlığı, 2021). Döngüsel ekonomi ilkeleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Yeniden Düşünmek (Rethink)

• Azaltmak (Reduce)

• Yeniden Kullanmak (Re use)

• Tamir Etmek (Repair)

• Yenilemek (Refurbish)

• Yeniden Üretmek (Remanufacture)

• Başka Bir Amaçla Kullanmak Üzere Değiştirmek (Repurpose)

• Geri Dönüşüm (Recycle) Döngüsel ekonomi, başta Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olmak üzere, Çin, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri’nde giderek önem kazanan bir ekonomi modelidir. Ülkemizde gündeme gelmesinin temel nedenlerinden biri de “Avrupa Yeşil Mutabakatı” (AYM) çerçevesinde belirlenen strateji ve hedeflerdir.

Avrupa Birliği’nde, sürdürülebilir gelişme ve yeşil ekonomiye geçiş amacıyla 11 Aralık 2019 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından ortaya konulan “Avrupa Yeşil Mutabakatı” Avrupa Birliği’ne üye ülkeler için 2050 yılına kadar sera gazı salınımlarının sıfırlanacağı bir dönüşümü (iklim / karbon nötr– climate neutral) hedeflemektedir. Bununla birlikte, AYM ile AB ülkeleri ile ticaret yapan diğer ülkelerin sera gazı salınımlarını azaltmasının sağlanması da amaçlanmaktadır. Türkiye’nin AB ülkeleri ile ticaret açısından ortaklığı yüksek olan ülkelerden biri olması, sera gazı salınımları konusuna önem verilmesini gerekli kılmaktadır. Ticaretinin yarısına yakınını AB ülkeleri ile gerçekleştiren Türkiye’nin, enerji yönetimi konusunda strateji ve politikalarına yön verirken, AB’nin atacağı adımları yakından takip etmesi gerekmektedir. Bu durum, bir yandan AB ile ilişkilerin sürdürülmesi, diğer yandan uluslararası rekabetçiliğin korunması için önem arz etmektedir. Bu çerçevede, Ticaret Bakanlığı tarafından, 2021 yılında “Yeşil Mutabakat Eylem Planı” hazırlanmıştır.

TÜİK “Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2020” verilerine göre 1990- 2020 yıllarında toplam sera gazı emisyon değerlerini incelediğimizde son döneme kadar artan bir trendde olduğunu görmekteyiz.

Avrupa Yeşil Mutabakatı’nda öngörüldüğü gibi yeşil ekonomiye geçiş sürecinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi ile sanayi alanında çevreye duyarlı ve yeşil ekonomi çerçevesinde düzenlemeler yaparak döngüsel ekonomiye geçiş süreci için adımlar atmaya başlamıştır. Türkiye’nin Yeşil Mutabakat Eylem Planı, 32 hedef ve 81 eylemi içeren 9 başlık altında gerçekleştirilmesi planlanan eylemleri sıralamaktadır. Bu başlıklar (T.C. Ticaret Bakanlığı, 2021):

• Sınırda karbon düzenlemeleri,

• Yeşil ve döngüsel bir ekonomi

• Yeşil finansman,

• Temiz, ekonomik ve güvenli enerji arzı,

• Sürdürülebilir tarım,

• Sürdürülebilir akıllı ulaşım,

• İklim değişikliği ile mücadele,

• Diplomasi,

• Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri, şeklinde sıralanmaktadır.

 

 

Enerji Verimliliği ve Yeşil Mutabakat hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve dergimizi incelemek için tıklayın: INDUSTRIAL FURNACES 8. SAYI

Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Endüstriyel Fırınlarda Enerji Verimliliği